KSIĄŻKI WYDANE W INSTYTUCIE PAPIEŻA JANA PAWŁA II W ROKU 2012

1. Cezary Smuniewski, Bóg – człowiek – komunia. Eschatologiczne ukierunkowanie komunii eucharystycznej w nauczaniu Jana Pawła II

Publikacja ks. dra Cezarego Smuniewskiego wpisuje się w program duszpasterski Kościoła w Polsce na lata 2010-2013 Kościół domem i szkołą komunii. Refleksja przeprowadzona w książce oparta jest na zasadzie dwóch osi: wertykalnej, przedstawiającej nauczanie o Bogu Trójjedynym, z którym zjednoczenie jest dostępne człowiekowi w Jezusie Chrystusie; horyzontalnej, ukazującej życie Kościoła w jego ziemskiej i wiecznej perspektywie. W publikacji położony jest akcent na potrzebę działań na rzecz komunii w relacjach małżeńskich i rodzinnych, parafialnych i społecznych. Dzięki temu może ona stać się nieocenioną pomocą w pracy różnych grup i wspólnot parafialnych czy diecezjalnych.

Książka ta to nie tylko synteza współczesnego nauczania Kościoła i refleksji o teologii komunii, ale przede wszystkim spojrzenie na powiązania teologii komunii z życiem człowieka w Kościele i w świecie.

Składa się ona z trzech rozdziałów. W pierwszym, Trójjedyny Bóg – boska komunia Osób, ukazano trynitarne fundamenty komunii i jej eschatologicznego ukierunkowania. W drugim rozdziale, „Komunia, którą Chrystus przyniósł na świat”, autor przedstawia chrystologiczną perspektywę komunii, jej znaczenie eklezjologiczne oraz  zwraca uwagę na Maryję jako tę, która jest wzorem zjednoczenia z Synem i z Kościołem. Trzeci rozdział, „Eucharystia tworzy komunię i wychowuje do komunii”, to praktyczne ukazanie znaczenia komunii eucharystycznej w życiu człowieka i świata.

Rozważania prowadzone przez autora ukazują bogactwo myśli Jana Pawła II na temat komunii i jej roli w życiu człowieka oraz wpływu na dzieje świata.

2. Zadania rodziny chrześcijańskiej w świecie współczesnym. 30. rocznica „Familiaris consortio”, red. Z. Struzik, A. Najda, seria: Sympozja Instytutu Papieża Jana Pawła II, t. 7

Książka jest owocem konferencji, którą Instytut wraz z Wydziałem Studiów nad Rodziną UKSW zorganizował w listopadzie 2011 roku. Poruszono w niej tematy związane z funkcjonowaniem rodziny w świecie współczesnym w świetle adhortacji apostolskiej Jana Pawła II Familiaris consortio, która została ogłoszona 22 listopada 1981 roku. Opracowanie to koncentruje się wokół sytuacji polskiej rodziny. Jej nieprzeceniona rola jako podstawy społeczeństwa, wypełniania misji nie tylko w życiu społecznym, ale także w Kościele, skłoniła wielu specjalistów do podjęcia głębszej refleksji naukowej nad tym zagadnieniem.

W książce znajdziemy zatem analizy socjologiczne – dotyczące np. zjawiska sieroctwa społecznego, eklezjologiczne – pochylające się nad nową ewangelizacją, pastoralne – omawiające temat duszpasterstwa rodzin, w tym także małżeństw niesakramentalnych. Jednak nie tylko najnowsze czasy była kontekstem dla rozważań. Autorzy sięgnęli również do biblijnej wizji rodziny, wskazywali na myśli z omawianej encykliki, które nadal są aktualne i mogą pomóc w rozwiązywaniu problemów rodziny na początku XXI wieku.

Otrzymujemy zatem publikację, która w sposób wieloaspektowy ukazuje rolę rodziny chrześcijańskiej w świecie współczesnym oraz aktualność, mimo upływu 30 lat, nauczania Jana Pawła II zawartego w tym niezwykle ważnym dla Kościoła i świata dokumencie, jakim jest Familiaris consortio.

3. Brama do wolności”. III pielgrzymka Jana Pawła II do Polski, red. Z. Struzik, P. Skibiński, seria: Sympozja Instytutu Papieża Jana Pawła II, t. 8

Książka jest owocem konferencji o tym samym tytule, która odbyła się 25 maja 2012 r., a którą zorganizowało Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego we współpracy z Instytutem Papieża Jana Pawła II.

Publikacja zawiera artykuły ułożone w trzech częściach:

Część I: Międzynarodowy kontekst III pielgrzymka Jana Pawła II do Polski

Część II: III pielgrzymka Jana Pawła II do Polski we wspomnieniach

Część III: Przebieg i znaczenie III pielgrzymki Jana Pawła II do Polski

Część IV: Teologiczne aspekty III pielgrzymki Jana Pawła II do Polski.

Wnikliwie przyjrzano się zatem zarówno kontekstowi międzynarodowemu tej pielgrzymki, wcześniejszym działaniom papieża i wizytom w krajach niedemokratycznych, jak również ukazano znaczenie tej pielgrzymki dla Polaków – zarówno w sensie społeczno-politycznym, jak i teologicznym.

Ciekawym wątkiem, ukazującym realia ’87 roku, są wspomnienia żony Mariana Kołodzieja, twórcy ołtarza-statku na gdańskiej Zaspie.

Książka zawiera wersję polską i hiszpańską, a dodatkowo zilustrowana jest zdjęciami z papieskiej pielgrzymki, ołtarza na Zaspie, „Czarnej Monstrancji” przygotowanej przez górników jako dar dla papieża, oraz z konferencji.

4. Stefan Kardynał Wyszyński, Nauczanie o małżeństwie i rodzinie. Antologia tekstów 1925-1981. Indeks, CD

Publikacja prezentuje bogaty materiał źródłowy, który obejmuje okres ponad 60 lat posługi Prymasa. Czytelnik może w niej prześledzić ewolucję poglądów Autora, m.in. na komplementarne role kobiety i mężczyzny w rodzinie, funkcje, jakie pełnią w społeczeństwie, czy potrzebę zdecydowanej polityki państwa mającej na celu wielowymiarową pomoc rodzinom wielodzietnym. W perspektywie zmian, które zaszły w rodzinie i społeczeństwie polskim w ostatnich 30 latach, analizy Sługi Bożego okazują się być profetyczne.

Publikacja zawiera aneks z tematycznie dobranymi listami pasterskimi Episkopatu Polski z lat prymasostwa kardynała Wyszyńskiego oraz indeksy mające na celu ułatwienie czytelnikowi korzystania z książki. Całość dostępna jest również w wersji CD, zawierającej aktywne hiperlinki, które pomagają w wyszukiwaniu haseł.

5. Zdzisława, Specht-Abramiuk, Słowo i Miecz. Logos i etos dramaturgii Karola Wojtyły – Jana Pawła II

Opowieść o życiu i twórczości Jana Pawła II z uwzględnieniem tła historycznego, szczególnie ważnych wydarzeń biograficznych, kontekstu literackiego, filozoficznego i teologicznego. Autorka, Zdzisława Specht-Abramiuk, posługując się trafnie dobranymi cytatami z dramatów, a także oficjalnych wypowiedzi i dokumentów, analizuje podstawową funkcję dramatu. Związany z nią logos rozumie jako sposób pojmowania rzeczywistości oraz dochodzenia do jej sensu. Logos pozostaje więc zawarty w tekście, słowie i akcji. Natomiast etos należy rozumieć jako sposób odniesienia do tej rzeczywistości, do sensu, który istnieje w tekście, słowie i akcji.

Tytuł i podtytuł trafiają w sedno dramaturgii Karola Wojtyły. Tytułowe Słowo i Miecz nawiązują do poematu Stanisław – dramatycznej interpretacji historycznego mordu biskupa Krakowa dokonanego przez piastowskiego króla. Słowo ustanawia podstawy ludzkiego istnienia, a miecz jest narzędziem rozdarcia, walki, śmierci i cierpienia. Są one bliskie rzeczywistości ujmowanej w dramaturgii i poezji dramatycznej młode
go Karola Wojtyły. Ścisła łączność treści i wydarzeń pozostaje komplementarna do filozoficzno-etycznego pojęcia logosu i etosu: obiektywnego porządku istnienia i rzeczywistego porządku działania. Jednocześnie odsłania logos i etos w porządku istnienia, którego źródłem jest Stwórca. Logos oddaje Boskie zamiary w stosunku do człowieka. Jan Paweł II głosił ideę ludzkiego etosu jako rzeczywistości trudnej do realizacji, a jednocześnie przynależnej do logosu, danego z góry.  „Dar i zmaganie wpisują się w karty ukryte, a przecież jawne…” Dlatego Autorka w pracy skupiła się głównie na działalności pasterskiej papieża i na doniosłości jego nauczania dla rozumienia ludzkiego życia, aby pokazać, jak wielkie znaczenie w rozwiązywaniu dramatu ludzkości miała jego posługa apostolska. Zdzisława Specht-Abramiuk trafnie połączyła ideę dramatu z wyzwaniami współczesnego świata, pełnego napięć i konformizmu.

Autorka widzi szansę ocalenia w nauczaniu papieskim, z którego wynika, że życie i moralność chrześcijańska stają się drogą do zjednoczenia z Bogiem. Od pierwszego pojawienia się na placu św. Piotra, aż po ostatnie wystąpienie w oknie Watykanu był tym, który swoim słowem i czynem interpretował ludzkie życie w świetle jego nadprzyrodzonego pochodzenia i przeznaczenia.

6. Józef M. Młyński, Władysław Szewczyk, Rodzina wobec dylematów migracji zarobkowej. Badania i analizy

Z iluż rodzin w Polsce wyjechało dotychczas i nadal wyjeżdża krocie pracowników, poszukujących poza granicami kraju zarobków, aby utrzymać siebie i rodzinę! Sprawie migracji zarobkowej Polaków w dobie współczesnej poświęcona jest książka autorów, znających tę sytuację na bieżąco. Po doświadczeniach w Poradni Specjalistycznej i pracy przy Telefonie Zaufania „Arka” w Tarnowie, postanowili przedstawić obraz nam współczesny (na tle historycznym), oparty na prowadzonych przez siebie badaniach. Adresatami tej publikacji są nie tylko rodziny, które dotknął problem migracji, ale również nauczyciele, duszpasterze, pedagodzy, psychologowie, samorządowcy, politycy – wszyscy, którym leży na sercu dobro rodziny.

Ks. dr Józef Młyński i ks. dr Władysław Szewczyk poddali analizie nie tylko samo zjawisko migracji, ale przede wszystkim jej wpływ na życie konkretnych (gdyż zostało to zbadane w ankietach) rodzin. Napisali o tych, którzy powodowani najrozmaitszymi (lecz nie zawsze przemyślanymi) intencjami wyjechali z kraju, a zwłaszcza o tych, którzy pozostali. Szczególnie wiele miejsca autorzy poświęcili wtórnie osamotnionym dzieciom i młodzieży (mówi się nawet o wtórnym „sieroctwie społecznym”).  Przedstawili wszystkie aspekty migracji zarobkowej – pozytywne i negatywne. Rozważania teoretyczne poparte zostały praktyką, czyli świadectwami członków rodzin, w których wystąpiło omawiane zjawisko. Tym samym książka ta nie stanowi „suchego” opracowania, a jest przykładem pochylenia się z troską nad człowiekiem i nad rodziną, w myśl nauczania papieża Jana Pawła II.

Książka ma pięć rozdziałów. Po zarysowo ukazanej historii wyjazdów zarobkowych następują poruszające rozdziały II (Blaski i cienie migracji zarobkowej członków rodzin) i III (Przeżycia dzieci pozostających w kraju). Wielce instruktywny okazuje się rozdział IV (Jak pomagać – kto i w jaki sposób), przy czym jest mowa o pomocy nie tylko psychologicznej, materialnej, ale także prawnej lub należącej do posługi duszpasterskiej Kościoła. W rozdziale V (Karol Wojtyła – Jan Paweł II – myśli o człowieczym wędrowaniu) zestawiono reprezentatywne wypowiedzi i orędzia papieża, głoszone z powodu światowych dni migranta. Pozycjami końcowymi są bibliografia, spis zastosowanych wykresów, tabel, schematów, a także przejrzysta informacja o autorach. Okładka miękka.

7. Anna K. Zyskowska, Jasnogórski Pielgrzym. Ojciec Narodu. Ksiądz Kardynał Stefan Wyszyński

Książka Anny Zyskowskiej to opowieść i życiu sługi Bożego Kardynała Stefana Wyszyńskiego z uwzględnieniem tła historycznego, szczególnie sytuacji Kościoła katolickiego po drugiej wojnie światowej w PRL-u oraz kultu Matki Boskiej i jego znaczenia dla narodu polskiego, a nawet dla Soboru Watykańskiego II, w którym brało udział czterech polskich kardynałów, w tym kardynałowie Stefan Wyszyński i Karol Wojtyła (odpowiedzią na memoriał polskich biskupów było ogłoszenie na Soborze Maryi Matką Kościoła).

Posługując się trafnie dobranymi cytatami z oficjalnych wypowiedzi i dokumentów, autorka przybliża też czasy Wielkiej Nowenny przed Tysiącleciem Chrztu Polski, znaczenie orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich, konklawe 1978 roku. Wybór Polaka na papieża ukazuje zarówno przez pryzmat doznań starszego przyjaciela Ojca Świętego, jak i kłopotu, jakim był ten fakt dla ówczesnych władz politycznych.

Cały rozdział zawiera najważniejsze przemówienia Księdza Kardynała Wyszyńskiego na Jasnej Górze od roku 1925, co stanowi potwierdzenie maryjności prymasowskiej posługi w Jego heroicznej walce o Kościół i Naród.

Ważnym motywem opowieści o Prymasie Tysiąclecia są dzieje 70 lat działalności Instytutu Prymasowskiego.

Czytelnik może z wielkim zainteresowaniem poznawać wyłaniający się z kart książki portret sługi Bożego, wielkiego Kardynała, dzięki temu, że autorka zharmonizowała ciepły, serdeczny ton swojej opowieści z powagą prezentowanych faktów.

8. Aksjologiczne aspekty Pisma Świętego. Wokół „Verbum Domini”, red. Z. Struzik, A. Najda, seria: Sympozja Instytutu Papieża Jana Pawła II, t. 5

Książka ta to zbiór materiałów pokonferencyjnych, których główne wątki autorzy osnuli wokół przesłania adhortacji Benedykta XVI Verbum Domini.

Na tom złożyły się artykuły znanych badaczy polskich poświęcone różnym zagadnieniom teologicznym i społecznym, mającym odniesienie do zasadniczych wartości oraz kwestii dostępności słowa Bożego wśród chrześcijan.

Znakiem rozpoznawczym, uwidocznionym również w tej książce, jest spuścizna myśli bł. Jana Pawła II. W książce pokazuje się rolę wychowawczą rodziny w nauce kard. Stefana Wyszyńskiego, podejmując nadto zagadnienia współczesnej homiletyki, problematykę tradycji biblijnej w nauczaniu Kościoła. Zbiorem zainteresują się studenci uczelni katolickich, śledzący dzieje Kościoła nam współczesnego, teologowie, katecheci, nauczyciele, przedstawiciele innych nauk społecznych i humanistycznych, osoby duchowne.