Anty-cywilizacja: Jan Paweł II wobec cywilizacji współczesnej

Jako nowość wydawnicza od lutego br. w Instytucie Papieża Jana Pawła II jest dostępna książka  Jana Wagnera pt. Anty-cywilizacja. Jan Paweł II wobec cywilizacji współczesnej. To wnikliwe, przeprowadzone indywidualnie, oparte na materiałach źródłowych studium problemu uwidocznionego w tytule. Pozycja obejmuje analizą wszystkie wypowiedzi papieskie, tematycznie związane zwłaszcza z „cywilizacją” na przestrzeni całego pontyfikatu naszego wielkiego rodaka. Książka ukazuje starannie dobrany i cenny materiał z punktu widzenia tak jednostki, jak i społeczeństwa, w szczególności na tle kryzysu wielkich światowych skupisk ludzkich, poddawanych coraz prędszemu rozwojowi technicznemu i cywilizacyjnemu.

Autor rozpoczyna od próby zdefiniowania pojęć takich jak „kultura” i „cywilizacja”, wyznaczając ich zakres znaczeniowy. Wskazuje na wzajemne przenikanie się granic, na wzajemną osmozę tych właśnie pojęć w kulturze europejskiej, do czego w dziejach myśli ludzkiej dochodziło niejednokrotnie w języku opisu, jakim posługiwała się i nadal posługuje antropologia kultury. Co ciekawe, papież nigdy nie negował konieczności cywilizacyjnego rozwoju, przed jaką stanął człowiek. Wysunął niemniej zastrzeżenia do nadużyć zgubnych, niestety, w skutkach, zwłaszcza wobec dziedzictwa głoszącego potrzebę „cywilizacji miłości”. Jan Wagner połączył odpowiedzialność i pasję, wynikającą z wieloletniej praktyki dziennikarskiej i publicystycznej, z  doświadczeniem, jakie mógł zyskać przez lata obserwacji wydarzeń religijnych w Kościele na świecie od drugiej połowy XX wieku do końca stulecia.

Zarówno wybór jak i opis przedmiotu badawczego okazały się ważne poznawczo. Książka ukazuje dążność autora do całościowego ujęcia problemu. Pozwala zdać sobie sprawę czytelnikowi z tego, jak anty-cywilizacja – „wypracowana” w poprzednim stuleciu – styka się w XXI w. z procesami tzw. globalizacji, zwłaszcza z rozwojem i „wszechwładzą” światowej polityki i mediów. Cechą wyróżniającą jest to, iż Jan Wagner wykorzystuje przekazy ustne lub mniej znane, acz zapisane w pamięci, wypowiedzi Jana Pawła II. Autor wymienia najważniejszą literaturę przedmiotu, opierając się na doniesieniach prasowych, oficjalnych dokumentach Kościoła, i wybranych innych pracach papieża.