24 czerwca 2024 r. Instytut Papieża Jana Pawła II był obecny na debacie wokół książki Andrzeja Grajewskiego „W dialogu i zwarciu. Stolica Apostolska wobec sowieckiego komunizmu 1917-1991”, która odbyła się w Mt 5,14 | Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego w Warszawie.
W debacie udział wzięli:
- dr Andrzej Grajewski (autor książki, dziennikarz „Gościa Niedzielnego”)
- prof. Paweł Kowal (Instytut Studiów Politycznych PAN)
- prof. Paweł Skibiński (Uniwersytet Warszawski)
- prof. Hanna Suchocka (Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu)
- Piotr Dmitrowicz (dyrektor Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego) –prowadzący.
Dyskusja skupiła się na skomplikowanych relacjach między Stolicą Apostolską a Związkiem Sowieckim w XX wieku. Uczestnicy debaty przeanalizowali ewolucję polityki wschodniej Watykanu, od ostrożnych prób dialogu w okresie międzywojennym po zdecydowane działania Jana Pawła II. Szczególną uwagę poświęcono roli papieża Polaka w upadku komunizmu i jego inspiracji dla wiernych w Europie Środkowo-Wschodniej.
Uczestnicy debaty podkreślili znaczenie książki Andrzeja Grajewskiego jako rzetelnego i dogłębnego studium trudnych kart historii. Zwrócili uwagę na bogactwo źródeł wykorzystanych przez autora oraz jego umiejętność ukazania złożoności relacji i motywacji stron zaangażowanych w ten wielki konflikt ideologiczny. Ich zdaniem publikacja jest cennym źródłem wiedzy dla historyków, politologów i wszystkich osób zainteresowanych tą tematyką, gdyż stanowi ważny przyczynek do badań nad historią stosunków między Kościołem katolickim a komunizmem.
W debacie podkreślono, że Stolica Apostolska nigdy nie zerwała kontaktu z Kościołem katolickim na terenach Związku Sowieckiego i krajach Europy Środkowo-Wschodniej, nawet w czasach najsilniejszych represji, a sama polityka wschodnia Watykanu ewoluowała na przestrzeni lat, od ostrożnych prób dialogu w okresie międzywojennym po zdecydowane działania Jana Pawła II, który odegrał kluczową rolę w upadku komunizmu, inspirując wiernych w Europie Środkowo-Wschodniej do walki o wolność.
Debata była transmitowana online i jest dostępna na kanale Mt 5,14 | Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego w serwisie YouTube.