W związku z przypadającą w tym roku 25. rocznicą wizyty papieskiej w Polsce w 1987 r., Instytut Papieża Jana Pawła II oraz Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego zorganizowali międzynarodową konferencję pt.: „Brama do wolności”, poświęconą III pielgrzymce Jana Pawła II do Polski w 1987 r.

Wśród prelegentów znaleźli się prof. Gonzalo Larios Mengotti z Chile; ks. dr Wojciech Bartkowicz, dr Andrzej Grajewski, prof. Jan Żaryn, o. dr Tomasz Szyszka, dr Paweł Skibiński, red. Grzegorz Polak, red. Paweł Zuchniewicz.

Uczestnicy mieli możliwość posłuchania niezwykłej opowieści na temat najpiękniejszego papieskiego ołtarza z Mszy św. odprawionej przez Papieża na Zaspie wraz z prezentacją unikatowych szkiców ołtarza projektu p. Mariana Kołodzieja.

Na 16 października Instytut przygotowuje wydanie materiałów pokonferencyjnych poszerzone o referaty, które ze względów czasowych nie zmieściły się w programie.

Również od początku roku Instytut Papieża Jana Pawła II wspólnie z Wydziałem Studiów nad Rodziną podejmuje inicjatywy naukowo-badawcze. Najbliższe przygotowywane konferencje to: „Rodzina solą ziemi” konferencja listopad 2012; „Rodzina szkołą trzeźwości” konferencja marzec 2013; Kongres „Rodzina: trud, praca, świętowanie w świetle nauczania Jana Pawła II i Benedykta XVI” jesień 2013.

Instytut rozpoczął prace koncepcyjne i badawcze związane z opracowanie podręcznika dla pracowników poradnictwa rodzinnego. Do współpracy zaproszono specjalistów z dziedzin psychologia, socjologia, teologia, pedagogika, filozofia, medycyna, prawo. Przewidziany czas wydania publikacji to grudzień 2013.

W ramach sympozjum poświęconego zagadnieniu migracji Instytut przygotował materiał dotyczący stosunku Jana Pawła II do sytuacji migrantów. Papież wypowiadał się o problemie migracji wszędzie tam, gdzie mówił o rodzinie, pracy ludzkiej oraz zadaniach państwa. Najważniejsze wypowiedzi znajdują się w jego orędziach na Dzień Migranta i Uchodźcy, które wygłaszał w latach 1985-2005. Diagnozował tam problem przyczyn wyjazdów oraz zwracał uwagę na negatywne skutki dla pozostających w kraju niepełnych rodzin.

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie zorganizował dnia 23 maja konferencję, której celem było podjęcie interdyscyplinarnej dyskusji wokół problematyki rodziny. Ze swoimi referatami przyjechali profesorowie i wykładowcy uczelni wyższych z 25 ośrodków naukowo-dydaktycznych Polski, co dla organizatorów konferencji było niemałym zaskoczeniem. Pokazuje to jednocześnie, że problematyka rodziny jest rozpatrywana na wielu poziomach i różnych płaszczyznach badawczych w tym pedagogicznej, filozoficznej, teologicznej, lingwistycznej, prawnej, socjologicznej, medialnej. Ocena kondycji współczesnej rodziny, pytania o jej przyszłość, poszukiwanie propozycji rozwiązań jej statusu społecznego, ekonomicznego, kulturowego to tylko niektóre z wygłoszonych referatów i wystąpień. Ze swoimi referatami wystąpili również pracownicy Instytutu. Problematyka rodziny staje się tym bardziej aktualna, ponieważ jak podkreślali prelegenci, sytuacja demograficzna Polski niepokojąco się zmienia.

Jednym z trudnych momentów pontyfikatu Jana Pawła II była sytuacja Ameryki Południowej i rozwijającej się tam teologii wyzwolenia. Instytut zajmuje się badaniem wpływu i znaczeniem dokumentów powstałych w 1979 r. z inspiracji papieża podczas Konferencji Episkopatu Ameryki Łacińskiej (tzw. Puebla 1979). W październiku przygotowujemy sympozjum na ten temat.

Instytut przygotowywał również raport z podróży Jana Pawła II do Argentyny. Pierwsza podróż miała miejsce w dniach 11-12.06.1982 r. Centralnym punktem pielgrzymki była Msza św. w intencji pokoju na świecie. Papież odwiedził sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia w Lujàn. Po raz drugi swoje przesłanie do Argentyny skierował w dniach 6-12.04.1987. Dotyczyło ono przede wszystkim pokoju i solidarności. Papież dziękował Bogu za zakończenie długotrwałego konfliktu terytorialnego między Argentyną i Chile. Kulminacją pielgrzymki były II Światowe Dni Młodzieży w Buenos Aires, w których wzięło udział ok. 2 mln. osób z dwudziestu krajów świata.

W dniach 22-25.09.2001 Jan Paweł II przebywał z podróżą apostolską w Kazachstanie. Celem wizyty papieskiej było spotkanie ze wspólnotą katolicką Kazachstanu, która w tym muzułmańskim kraju stanowi mniejszość. Wszystkie uroczystości odbywały się wyłącznie w stolicy – Astanie. Mimo licznych propozycji i zaproszeń przyjazdu Ojca Świętego do Karagandy, Ałmaaty czy cudownego sanktuarium w Oziornoje władze kraju zezwoliły jedynie na pobyt w jednym miejscu. Pielgrzymka miała olbrzymie znaczenie nie tylko religijne ale i polityczne, społeczne. Instytut dysponuje raportem opisującym szczegóły pielgrzymki.