Instytut Papieża Jana Pawła II jest samorządową instytucją kultury, utworzoną dnia 13 marca 2006 roku, na mocy porozumienia zawartego pomiędzy Józefem Kardynałem Glempem Ordynariuszem Archidiecezji Warszawskiej, a Adamem Struzikiem Marszałkiem Województwa Mazowieckiego. Celem powołania Instytutu jest upamiętnienie osoby, życia i dzieła Ojca Świętego Jana Pawła II.
Przedmiotem naszej działalności jest przede wszystkim:
- publikacja monografii i opracowań prezentujących różne aspekty nauczania Jana Pawła II,
- tworzenie ofert edukacyjnych dla szkół, opartych na wartościach wskazywanych przez Ojca Świętego,
- prowadzenie badań oraz studium recepcji papieskiego nauczania w Polsce i zagranicą (Polonia),
- pozyskiwanie materiałów archiwalnych związanych z osobą Papieża,
- katalogowanie i naukowe opracowywanie zgromadzonych zbiorów,
- tworzenie biblioteki Jana Pawła II,
- organizowanie sympozjów, koncertów, przedstawień, wystaw etc., propagujących myśl i nauczanie Jana Pawła II.
Realizacją tych założeń zajmują się odpowiednie działy. Instytut jest otwarty na współpracę z instytucjami, ośrodkami akademickimi, placówkami edukacyjno-naukowymi i osobami zainteresowanymi zgłębianiem dziedzictwa Jana Pawła II.
Instytut Papieża Jana Pawła II powstał na mocy Uchwały Nr 26/06 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 13 marca 2006 roku oraz zawartej na powyższej podstawie umowy między Archidiecezją Warszawską a Samorządem Województwa Mazowieckiego. Celem utworzenia Instytutu było upamiętnienie osoby, życia i dzieła Ojca Świętego Jana Pawła II – wielkiego humanisty, teologa, człowieka o głębokiej wiedzy, wielkiej kulturze, którego ukształtowała polska tradycja – oraz ochrona dziedzictwa narodowego, jakie stanowi spuścizna po Nim dla milionów rodaków w kraju i zagranicą.
{nomultithumb}
Głównym przedmiotem działalności Instytutu jest gromadzenie wszelkich pamiątek związanych z osobą Papieża Jana Pawła II, ich katalogowanie, naukowe opracowywanie oraz organizowanie badań i ekspedycji naukowych. Placówka prowadzi działalność edukacyjną, a także studia nad recepcją nauki Jana Pawła II w Polsce i poza jej granicami. Poprzez wydawanie licznych publikacji oraz organizowanie różnorodnych wydarzeń, tj. sympozjów, koncertów, przedstawień, wystaw etc., instytucja propaguje myśl i nauczanie naszego wielkiego rodaka. Na potrzeby Instytutu Archidiecezja Warszawska użyczyła część nieruchomości w kompleksie Świątyni Opatrzności Bożej. Samorząd Województwa Mazowieckiego w latach 2006-2009 przeznaczył na wybudowanie nowej siedziby Instytutu 20 mln zł. Jej uroczyste otwarcie, w obecności znamienitych gości, miało miejsce 21 stycznia 2010 roku w Warszawie przy ul. Hlonda 1. Nowa przestrzeń umożliwiła dalszy rozwój instytucji, w tym m.in.: pełne udostępnienie biblioteki, ekspozycję zebranych muzealiów, organizowanie konferencji naukowych i szkoleń.